Ι. Δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι ως συνταγματικά δικαιώματα

Τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι , δηλαδή τα δικαιώματα του πολίτη αφενός να ψηφίζει και αφετέρου να είναι υποψήφιος αποτελούν θεμελιώδη πολιτικά δικαιώματα τα οποία κατοχυρώνονται στο άρθρο 51 του ισχύοντος Συντάγματος αποτελώντας την κορυφαία εκδήλωση της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας.

Το δικαίωμα του εκλέγειν κατοχυρώνει το δικαίωμα αλλά και την ταυτόχρονη υποχρέωση του Έλληνα πολίτη ο οποίος πληροί τις νόμιμες προϋποθέσεις να συμμετάσχει στην εκλογική διαδικασία, κατά την οποία εκλέγονται οι βουλευτές και κατ’ επέκταση η κυβέρνηση καθώς επίσης και οι αρχές των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης ( Δήμαρχοι, Αντιδήμαρχοι, Δημοτικοί Σύμβουλοι , Περιφερειάρχες , Αντιπεριφερειάρχες, Περιφερειακοί Σύμβουλοι κλπ.), δια της παροχής της ψήφου του. Κατά κύριο λόγο αποτελεί ένα από τα βασικότερα συνταγματικά δικαιώματα, αφού ο λαός, με την ψήφο κάθε πολίτη, αποφασίζει για το ποιος θα ασκεί τις βασικές κρατικές λειτουργίες.

Εξίσου σημαντικό δικαίωμα αποτελεί και το αλληλένδετο με το δικαίωμα της ψήφου, δικαίωμα της υποψηφιότητας ( του εκλέγεσθαι) το οποίο επίσης κατοχυρώνεται στο άρθρο 51 του ισχύοντος Συντάγματος. Σύμφωνα με το περιεχόμενου αυτού του δικαιώματος, κάθε πολίτης έχει το δικαίωμα να θέτει υποψηφιότητα σε εκλογές (βουλευτικές-δημοτικές-κοινοτικές-περιφερειακές) με οποιοδήποτε συνδυασμό αυτός επιθυμεί ή και κατά περίπτωση (κοινοτικές εκλογές) ως ανεξάρτητος υποψήφιος πληρώντας βέβαια τις προϋποθέσεις του Συντάγματος (όριο ηλικίας, μη στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων λόγω καταδικαστικής απόφασης, ψυχική υγεία κλπ.) ολοκληρώνοντας έτσι τη συνταγματική πρόβλεψη περί της πολιτικής ελευθερίας.

ΙΙ. Προσόντα εκλογιμότητας και κωλύματα υποψηφίων για τις δημοτικές εκλογές

Τα προσόντα εκλογιμότητας αλλά και τα αντίστοιχα κωλύματα για τη συμμετοχή υποψηφίων στις δημοτικές εκλογές ρυθμίζονται από το Ν.4555/2018.
Ειδικότερα, το ηλικιακό όριο της συμμετοχής στις εκλογές καθορίζεται στο αρ. 13§2 όπου προβλέπεται ότι ως δημοτικός σύμβουλος ή σύμβουλος κοινότητας ή πρόεδρος κοινότητας μπορεί να εκλεγεί α) ο δημότης που έχει την ικανότητα να εκλέγει και έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και β) ο πολίτης κράτους-μέλους της Ε.Ε εφόσον έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του κατά την ημέρα των εκλογών και έχει την ικανότητα να εκλέγει σύμφωνα και με τις ειδικότερες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, ενώ το αντίστοιχο ηλικιακό όριο για την εκλογή του Δημάρχου ορίζεται με τη συμπλήρωση του 21ου έτους.

Στο αρ.14 προβλέπονται τα κωλύματα και τα ασυμβίβαστα των υποψηφίων όπου τα σπουδαιότερα εκ των οποίων είναι τα εξής:
α)των δικαστικών λειτουργών , των αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, των θρησκευτικών λειτουργών και των μελών Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών. Κατ’ εξαίρεσίν δε, οι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας και οι δικαστικοί λειτουργοί δύνανται να είναι υποψήφιοι στις αυτοδιοικητικές εκλογές υπό τη διπλή προϋπόθεση ότι, αφ’ ενός δεν υπηρετούσαν εντός των ορίων του Δήμου στον οποίο επιθυμούν να είναι υποψήφιοι κατά τους τελευταίους 24 μήνες πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών και αφετέρου της παραίτησης από τη θέση τους σύμφωνα με τις νόμιμες διαδικασίες.
β) Tων Διοικητών, υποδιοικητών, διευθυνόντων συμβούλων, προέδρων Δ.Σ ή διευθυντών ΝΠΔΔ , κρατικών ΝΠΙΔ , δημοσίων επιχειρήσεων.
γ) Tων υπάλληλων με σχέση εργασίας δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου του Δημοσίου , Δήμων ,των περιφερειών κλπ. οι οποίοι άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδος επιπέδου διεύθυνσης ή ανώτερου, εντός του 12μήνου πριν από τη διενέργεια των αυτοδιοικητικών εκλογών, στους δήμους, μέσα στα διοικητικά όρια των οποίων εκτεινόταν η αρμοδιότητα των ανωτέρω οργανικών μονάδων. Δεν υπάγονται διευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας η δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης – εμπίπτουν προϊστάμενοι διευθύνσεων εκπαίδευσης.
δ) όσων συνδέονται με το δήμο η τα ΝΠ ή με ΝΠ στα οποία αυτός συμμετέχει με σύμβαση προμήθειας, εκτέλεσης έργου ,παροχής υπηρεσιών, παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο αξίας πάνω από 5000 ευρώ ετησίως. Η συγκεκριμένη νομοθετική ρύθμιση καταλαμβάνει και τους γενικούς
διευθυντές, διευθύνοντες συμβούλους, προέδρους, μετόχους και εταίρους, κεφαλαιουχικών, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρίες είναι μεγαλύτερο από 5% αλλά και τους εταίρους προσωπικών εταιριών που έχουν συμβληθεί με τον οικείο Δήμο εφόσον το οικονομικό αντικείμενο της σύμβασης υπερβαίνει το ανωτέρω ποσό.
Τέλος, στο άρθρο 15 προβλέπεται το ασυμβίβαστο της εκλογής εξαιτίας οφειλών , το οποίο ορίζεται στο ύψος των 500 ευρώ οφειλής στο Δήμο ή τα Ν.Π ή των κοινοφελών επιχειρήσεων αυτού, το οποίο όμως δύναται να καλυφθεί-εξοφληθεί και μετά την εκλογή και προπάντων έως την ημέρα εγκατάστασης των νέων δημοτικών αρχών.

ΙΙΙ. Σχετικά έγγραφα και χρονικό όριο για την υποβολή της υποψηφιότητας

Στο άρθρο 18 ορίζονται τα σχετικά με την υποβολή της υποψηφιότητας και ειδικότερα , για τη συμμετοχή του υποψηφίου στις εκλογές απαιτούνται:

α) Πιστοποιητικό εγγραφής στο δημοτολόγιο του δήμου όπου είναι υποψήφιος,
β) Υπεύθυνη δήλωση στην οποία αποδέχεται την υποψηφιότητά του και δηλώνει υπεύθυνα ότι δεν συντρέχει στο πρόσωπό του κανένα εκ των προβλεπόμενων στο νόμο κωλυμάτων εκλογιμότητας,
γ) Αποδεικτικό είσπραξης Δ.Ο.Υ ή παράβολο υπέρ του Δημοσίου ύψους 50 ευρώ.

Τέλος, το χρονικό όριο υποβολής της υποψηφιότητας εντοπίζεται με βάση το νόμο στις 20 μέρες πριν από την ημέρα των εκλογών, επομένως, με βάση την κείμενη νομοθεσία και ελλείψει νεότερης ρύθμισης, δεδομένου πάντα του γεγονότος ότι με βάση το νόμο , η ημέρα διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών συμπίπτει με την ημέρα διεξαγωγής των ευρωεκλογών (26 Μαΐου) , η προθεσμία υποβολής υποψηφιότητας λήγει την 5η Μαΐου.

ΙV. Χρονικό όριο υποβολής αίτησης μεταδημότευσης και δικαιολογητικά

Οι ενδιαφερόμενοι εκλογείς οι οποίοι επιθυμούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα στο Δήμο Ρόδου , δύνανται να υποβάλουν αίτηση μεταδημότευσης (εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις ) στο Δήμο Ρόδου ή σε οποιοδήποτε ΚΕΠ έως και την 28 Φεβρουαρίου 2023, ενώ, ειδικά για την υποβολή αιτήσεων μεταδημότευσης κατά τις τελευταίες ημέρες της προθεσμίας, εξεδόθη ρητή οδηγία του Υπουργείου Εσωτερικών, σύμφωνα με το περιεχόμενο της οποίας, οι αρμόδιες υπηρεσίες υποχρεούνται να προβαίνουν άμεσα στην έκδοση των σχετικών αποφάσεων και στην αυθημερόν διεκπεραίωση της διαδικασίας μεταδημότευσης (διαγραφή από το αρχείο του Δήμου προέλευσης- εγγραφή στο αρχείο του νέου Δήμου).

Δικαιολογητικά για μεταδημότευση

Απαραίτητη προϋπόθεση για εγγραφή στο δημοτολόγιο του οικείου Δήμου είναι οι ενδιαφερόμενοι να είναι μόνιμοι κάτοικοι του οικείου Δήμου τα δύο τελευταία
χρόνια. Τα παρακάτω δικαιολογητικά θα πρέπει να είναι φωτοαντίγραφα των πρωτοτύπων:

1. Φωτοαντίγραφα λογαριασμών ΔΕΚΟ (ΔΕΗ – ΔΕΥΑΡ) ή σταθερού τηλεφώνου ή εκκαθαριστικών Δ.Ο.Υ. ή φορολογικών δηλώσεων Ε1 (φορολογικά έτη 2015 , 2016 ,2017) ή
συνδυασμός των ανωτέρω (ΔΕΚΟ – ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΤΗΛΕΦΩΝΟΥ – Δ.Ο.Υ. – ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ) απ’ όπου να αποδεικνύεται η διετής κατοικία στον οικείο
Δήμο (2016 – 2018).
2. Σε περίπτωση προστατευόμενου ενήλικου τέκνου χρειάζονται οι φορολογικές δηλώσεις Ε1 (για τα έτη 2015,2016,2017) όπου στην τελευταία σελίδα αναφέρονται τα στοιχεία του ενδιαφερόμενου προστατευόμενου μέλους απ’ όπου να αποδεικνύεται η διετής κατοικία στον οικείο Δήμο (2016 – 2018)
3. Πιστοποιητικό Γέννησης ή οικογενειακής κατάστασης πρόσφατο για μεταδημότευση στον οικείο Δήμο (Δήμο Ρόδου), Ληξιαρχική Πράξη Γάμου για τους έγγαμους
4. Λύσεις γάμου από το ληξιαρχείο εάν υπάρχουν προηγούμενοι γάμοι των συζύγων (σε περίπτωση που δεν προκύπτουν όλα τα στοιχεία από το πιστοποιητικό οικογενειακής
κατάστασης για μεταδημότευση στον οικείο
5. Ληξιαρχικές πράξεις γέννησης – βάπτισης εάν υπάρχουν παιδιά που δεν έχουν εγγραφεί σε δημοτολόγιο
6. Αιτήσεις που υπογράφουν οι ίδιοι οι ενδιαφερόμενοι , σε περίπτωση που αδυνατούν να προσέλθουν οι ίδιοι οι αιτούντες πρέπει να κάνουν εξουσιοδότηση σε κάποιο άλλο πρόσωπο, θεωρημένη από δημόσια αρχή για το γνήσιο της υπογραφής.
7. Φωτοαντίγραφο της αστυνομικής ταυτότητας ( και από τις 2 όψεις) για κάθε ενήλικο άτομο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Εάν ένας από τους δύο συζύγους είναι ήδη εγγεγραμμένος στο Δημοτολόγιο του Δήμου, δεν χρειάζονται τα πιο πάνω δικαιολογητικά που αναφέρονται στην παράγραφο 1.